وقتی از دهه 90 حرف میزنیم، دقیقا از چه چیزی صحبت می کنیم؟! شاید در یک نگاه کلی، بتوان دهه 90 را نه تنها در صنعت فشن، بلکه در تمامی رویدادها و جریانات سیاسی و اجتماعی، دهه "شدت" ها نامگذاری کرد. دهه ای با عنوان سوپر مدل ها و همچنین خرده فرهنگ هایی که در واکنش به اتفاقات سیاسی آن زمان شکل گرفتند. در ادامه با مجله مد برندکده همراه باشید تا مروری بر اتفاقات دهه 90 و تاثیرات آن ها در شکل گیری فشن در دهه 90 داشته باشیم.
تاثیر خرده فرهنگ ها بر فشن دهه 90
خرده فرهنگ ها در ابتدا، مانند همیشه چندان سروصدایی به پا نکردند و تاثیر گذار نبودند، اما رفته رفته تاثیرشان در رفتارهای اجتماعی و فرهنگ رایج و اصلی جامعه دیده شد و این خود باعث شد تا دهه 90، تحت تاثیر کامل این اتفاق ها قرار بگیرد. به همین دلیل در این سال ها، فشن خیابانی بر لباس های اوت کوتور، برتری یافت و آرام آرام شاهد زوال کار طراحان بودیم. اما نکته جالب توجه همین جاست که دهه 90، دهه فشن نامیده می شود. در واقع دهه 90 نسبت به دیگر دهه های قرن بیستم، نگاه عمیق تری به فشن در سال های قبل داشت. طراحان با ترکیب استایل های دهه های گذشته، یک نوستالژی را به همراه آوردند که البته این رنگ و بوی نوستالژیک تنها در ابتدای قابل مشاهد بود؛ و در ادامه با نزدیک شدن به اواخر دهه، این ترکیب ناهمگون، تبدیل به چیزی نامتعارف و غریب شد که دیگر رنگ و بویی از نوستالژی به همراه نداشت.
مطالعه کنید: استایل های مهم دهه 90 میلادی
تاثیر سیاست بر فشن دهه 90 و شکل گیری فست فشن
در اواخر قرن 20 دنیا تغییرات زیادی را تجربه کرد. در این سال ها اتحادیه جماهیر شوروی از هم فرو پاشید و رکود اقتصادی شدیدی در اغلب کشورها به خصوص در آسیا دیده شد، طراحان لباس و ... هم به همین دلیل، به طراحی های اقتصادی و کم هزینه تر روی آوردند و این ماجرا، 40 درصد از کوتور اروپا را تحت تاثیر قرار داد و باعث رکود کوتور شد.
اما در دیگر سو، سرعت زندگی شتاب گرفت و تکنولوژی پیشرفت چشم گیری داشت. موبایل و اینترنت و گجت های مختلفی وارد بازار شد. همچنین با فروپاشی کمونیسم، دنیا وارد عصر جدیدی شد؛ سرمایه داری عرصه را به دست گرفت و نگاه ها را به سمت کالاهای لوکس برد. فروشگاه های اینترنتی مانند آمازون شروع به فعالیت کردند و سیستم سرمایه داری در شرایط رو به رشد قرار گرفتند، به همین دلیل نگاه به فشن تحت تاثیر بازار فروش قرار گرفت و پدیده ای به نام "فست فشن" سربرآورد. پدیده ای که نشان از مصرف گرایی داشت. تولید انبوه...
صنعت فشن با مصرف بیش از اندازه برای متریالِ کارها شناخته می شود، اما فست فشن این نوع مصرف را وارد مرحله ی جدیدی کرد. اما چه کسی می توانست زرق و برق دهه 90 را انکار کند؟ زمانی که مردم در شرایط پس از جنگ سرد به سر می بردند، چه کسی می توانست از این زیبایی در دل وضعیت خاکستری حرفی نزند؟
اوج شکوفایی رسانه در دهه 90
از مهم ترین ویژگی های دهه 90 میلادی، شکوفایی "رسانه" بود. در واقع رسانه پدیده ای است که در زمان های دور شکل گرفت و تاثیر زیادی بر اذهان عمومی و همینطور شکل گیری فرهنگ ها و خرده فرهنگ ها داشت؛ اما فشن و رسانه در دهه 90، با اوج گیری هنر "ویدیو" همزمان شد و به همین خاطر در صدر اتفاقات تاثیر گذار تاریخ قرار گرفت. شکل تبلیغات و عرضه محصولات به طور کامل دگرگون شد. هنر، با رسانه ترکیب شد و Fashion Film این بار به دور از تبلیغ صرف، کار خود را ادامه داد. فشن فیلم تا قبل از این سال ها به عنوان تیزرهای تبلیغاتی شناخته می شد، اما ناگهان روایت و قصه پردازی، وارد این فیلم ها شد. رسانه نقش مهم و تاثیرگذاری در فشن دهه 90 ایفا می کرد و به آن سرعت می بخشید. سوپر مدل ها تبدیل به بازیگرانی حرفه ای شدند. دنیا رو به دیجیتالی شدن رفت و زرق و برق این دنیای دیجیتالی چشم همه را ربود. مفهوم Transmodern آرام آرام خود را جا انداخت. قدم گذاشتن در ماورای این تصاویر مجازی، دنیایی ناشناخته، شاید تنها راه نجات بشریت از وضعیت ساکن زمانه. این نگاه خود را در فشن و نوع لباس پوشیدن افراد نشان داد. لباس ها و اکسسوارهایی از دل دنیایی دیگر. چیزی شبیه به همان نگاه آینده نگرانه فشن دهه 60 میلادی و حتی فراتر از آن... این بار با آینده و مفهوم "فضا" طرف نیستیم. دنیایی در دل پیکسل ها و نویزهای تصاویر ویدیویی که بعدها در قرن 21 کامل تر شد.
در این جاست که شاید بتوانیم بیشتر درک کنیم که چرا فست فشن ظهور کرد؟! در این دوره، به واسطه "ویدیو" مفهومِ سرعت، بیشتر مطرح شد. دوربین های عکاسی و فیلمبرداری به دلیل دیجیتالی شدن، در دسترس همه قرار گرفت و تنها با فشار دادن یک دکمه یک فریم عکس می گرفتند و کار، برای همه آسان شده بود. دیگر نیازی به آن ابزارهای عکاسی سنگین و نگاتیوهای گران قیمت نبود. این مفهوم سرعت، باعث شد که دیگر طراحان، زمان زیادی برای طراحی پرجزئیات و لباس های باشکوه نگذارند. تنها کافی بود با سرعت زیادی طراحی شوند تا در رسانه ها به سرعت تبلیغ شوند و به تولید برسند. در همین راستا، برندهایی مانند DKNY برای شناخته شدن، اکسسوار هایی مانند عینک و یا عطر تولید کردند.
مطالعه کنید: اِلِمان های فشن زنان در دهه 90 میلادی
هنر پاپ در دهه 90 فقط در شکل و فرم کارها، مانند چاپ های کُمیک دیده نمی شد، بلکه عمیق تر خود را نشان داد. طراحی ها هرچه به اواخر دهه 90 نزدیک می شدیم، سطحی تر می شدند؛ دیگر نشانی از ظرافت نبود. در ادامه و در بخش دوم این مقاله، به جزییات و تغییرات هنر و فشن در دهه 90 میلادی و سایه افکنی مفهوم واقع گرایی بر عکاسی دهه 90 میلادی خواهیم پرداخت.
